Alles over pH
Alles wat je moet weten over de pH in je aquarium
De pH-waarde van je aquarium is een belangrijke factor voor de gezondheid en welzijn van je vissen en planten. De pH geeft aan of het water zuur, neutraal of basisch is. In dit artikel leg ik uit hoe je de pH meet, wat goede pH-waarden zijn voor je aquarium, en hoe je de pH stabiel kunt houden.
Wat is pH?
pH is de afkorting van de Latijnse term potentia hydrogenii. Wat zoveel betekent als waterstof-ionen-concentratie. Dit mag je uiteraard meteen weer vergeten, maar aangezien ik het ook even moest opzoeken leek het mij leuk je dit niet te onthouden;)
pH is gebaseerd op een schaal van 0 tot 14, waarbij:
- pH 7 neutraal is,
- pH lager dan 7 zuur water betekent,
- pH hoger dan 7 basisch water betekent.
Het menselijk lichaam heeft een pH van rond de 7.3 iets basisch dus. Als men spreekt over een verzuurd lichaam zit je dus onder deze basiswaarden. ( dit is dan wel weer goed om te onthouden)
Het is belangrijk om de pH goed in de gaten te houden, omdat verschillende vissoorten en planten specifieke pH-waarden nodig hebben om gezond te blijven.
Afrikaanse chiclide zoals Malawi, Tanganyika of Victoria zijn gebaad bij hogere pH waarden. Terwijl in de Orinoco rivier in het Amazone woud kardinaaltetra's zwemmen in water een pH van rond de 4.
Kijk dus altijd goed of het vissenbestand dezelfde pH waarden wenst en stem dit anders op elkaar af. Zo voorkom je een hoop problemen en ziekten in je aquarium, met maar al te vaak vissen die ver voor de maximale leeftijd sterven.
METEN IS WETEN: Hoe meet je de pH-waarde?
Het meten van de pH-waarde in je aquarium kan op verschillende manieren:
- pH-teststrips: Deze strips veranderden van kleur afhankelijk van de pH-waarde van het water. Je dompelt ze kort onder water en vergelijkt de kleur met een meegeleverde schaal. Dit is een eenvoudige en snelle methode, en wordt ook veel gebruikt bij zwembaden. Nadeel hiervan is dat deze niet heel accuraat zijn en het soms maar lastig inschatten is welke verkleuring nou bij een waarde hoort.
- Digitale pH-meter: Onze grote voorkeur. Deze meet de pH nauwkeurig door een sonde in het water te steken. Je hebt een pH-meter al voor rond de 30 euro, en deze meten een stuk nauwkeuriger dan een teststrip. Zorg ervoor dat het glazen bolletje niet droog komt te staan en je kunt jaren vooruit met een pH-meter.
Het is verstandig om de pH regelmatig te meten, zeker bij nieuwe aquaria of als je vissen zich vreemd gedragen. Ik doe dit altijd met het reguliere onderhoud, maar met een Co2-computer is dit overbodig.
Vergeet niet 2x per jaar je pH-meter te eijken in testvloeistof. Zo blijft hij accuraat.
Wat zijn goede pH-waarden in het aquarium?
De ideale pH hangt af van de vis- en plantensoorten in je aquarium. Enkele richtlijnen:
- Tropische zoetwatervissen: Een pH tussen 6,5 en 7,5 is geschikt voor de meeste populaire soorten zoals guppy's, tetra's en meervallen.
- Amazone biotoop: Voor vissen zoals discus en neon tetra’s, die in zacht, zuur water leven, is een pH tussen 6,0 en 7,0 ideaal.
- Cichliden (Afrikaans Tanganyika/ Malawi): Deze vissen geven de voorkeur aan basisch water, met een pH tussen 7,5 en 8,5.
Wat zijn de risico’s van een verkeerde pH?
Een onjuiste pH kan stress, ziekten en zelfs sterfte bij vissen veroorzaken. Te zuur water kan de slijmhuid van vissen beschadigen, terwijl te basisch water het ademhalingssysteem van de vissen kan aantasten. Klinkt niet fijn hé.
Verder kunnen bepaalde planten bij een verkeerde pH slechter groeien, en kunnen schommelingen in de pH het biologische evenwicht in je aquarium verstoren. Snelle veranderingen in de pH zijn vaak nog schadelijker, omdat vissen moeite hebben om zich snel aan te passen.
Hoe stabiliseer je de pH?
Om de pH stabiel te houden, zijn er een aantal methoden die je kunt gebruiken:
-
Waterwissels: Regelmatig water verversen met water dat dezelfde pH heeft als je aquariumwater helpt om schommelingen te voorkomen. Gebruik indien nodig osmosewater om het water zachter te maken.
-
pH-buffers: Er zijn speciale chemische middelen verkrijgbaar die je kunt gebruiken om de pH te verhogen of te verlagen en stabiel te houden. Deze middelen voegen buffers toe die de pH in balans brengen. Hier ben ik niet zo'n voorstander van aangezien het ook je hele waterchemie overhoopt gooit. Ik zoek het liever in natuurlijke oplossingen.
-
Turf: Turf in je filter of als substraat kan de pH verlagen doordat het stoffen afgeeft die het water verzuren. Dit is een natuurlijke manier die vooral nuttig is voor aquaria met vissen uit zuurwatergebieden zoals de Amazone.
-
CO2-toevoeging: Voor aquaria met veel planten kun je Co2 toevoegen, wat niet alleen de planten helpt groeien, maar ook de pH kan verlagen omdat Co2 oplost in het water en koolzuur vormt.
-
Kalkstenen of schelpen: Voor een verhoging van de pH waarde kun je kalkhoudende decoraties zoals kalkhoudende stenen of koraalsteen toevoegen, die langzaam calcium afgeven aan het water. Seiryu Rock of Elephant Rock zijn hier goede voorbeelden van. Wil je weten of stenen calcium bevatten? Doe een klein beetje azijn op de steen, als het bruist bevat hij kalk. Bij elke steensoort op de site staat aangegeven of deze inert( niet kalkhouded) is. Scheelt jouw weer geklieder met azijn;)
Conclusie
Het in de gaten houden van de pH waarde in het aquarium is belangrijk voor het welzijn van je vissen en planten. Door regelmatig de pH te meten en de juiste stappen te nemen om schommelingen te voorkomen, zorg je ervoor dat je aquarium een gezonde leefomgeving blijft.
Of je nu een zachtwaterbiotoop zoals een Amazone-aquarium hebt of een bak met Afrikaanse cichliden, een stabiele pH is een van de sleutels tot succes.